 |
| Başkent Havana'daki El Capitolio ve sokakların müdavimi klasik arabalar |
20 – 27 Ocak 2017 tarihleri arasında yaptığımız ve Havana, Viñales, Trinidad ve Varadero’yu kapsayan bir haftalık Küba gezimizden yeni döndük. Gezinin heyecanı ve yaşattığı güzel anılar tazeliğini korurken yaptığımız tur, öğrendiklerimiz ve tavsiyelerimiz hakkında bir yazı yazmak istedim. Bu yazıda Küba’ya yakın zamanda gitmeyi planlayanlara yol gösterici bilgiler vermeyi amaçlıyorum. Aklınıza takılabilecek soruların yanıtlarını aşağıda bulabilirsiniz. Umarım herkese faydalı olur.
Gezinin tüm masraflarını kuruşu kuruşuna Google Sayfalar’da (bir nevi excel dosyası) not aldım ve aşağıda kalem kalem bunlara değineceğim. Özetle şunu söyleyebilirim. Küba kendine has bir çok özelliği olan, herkesin gidip görmesi gereken bir ülke.
A. KÜBA’YA GİTMEDEN ÖNCE YAPILMASI GEREKENLER – HAZIRLIK AŞAMASI
1. Küba’ya nasıl gidilir?
Biz Almanya’nın Köln şehrinden EuroWings Hava Yolları ile Küba’nın Varadero şehrine gittik. EuroWings, Lufthansa'ya bağlı bir düşük bütçeli havayolu şirketi. Birçok uzak destinasyona Köln'den doğrudan uçuş gerçekleştiriyor. Küba için hem Havana’ya hem de Varadero’ya haftada 3 uçuşları var. Varadero Havalimanına vardıktan sonra doğrudan Havana'ya geçmek isterseniz, başkent yaklaşık 2 saatlik bir mesafede kalıyor. Biz gitmeden önce online tours sitesinden kişi başı 12 Euro ödeyerek Varadero Havaalanı’dan kalacağımız eve kadar transfer almıştık. İsterseniz dolmuş taksilerle (taxi collectivo) de gitmek mümkün.
Türkiye’den Küba’ya doğrudan varmanın tek yolu şu anda Türk Hava Yolları. THY Aralık 2016’da Havana’ya uçmaya başladı. Air France, Air Canada gibi şirketler de Küba’ya uçuyor. Hatta gözlemlediğim kadarıyla en fazla uçuş Kanada’dan. Kanada aktarmalı uçuşlarla da şansınızı deneyebilirsiniz.
2. Küba’ya gitmeden önce ne tür hazırlıklar yapılmalı? Ne götürülmeli?
İklimi sıcak başka herhangi bir ülkeye giderken ne götürüyorsanız onu götürebilirsiniz. Küba’da tuvalet kağıdı yok, kalem yok, elbise yok vs. diyen birçok blog yazısı okuduk gitmeden. Bunlar (artık) doğru değil. Biz de Casa particular (aşağıda ayrıntılı olarak açıklayacağım) unvanlı 3 evde kaldık. Hepsinde de hijyenik malzemeler tamdı. Evler tertemizdi. Yine diğer bloglardan okuduğum Kübalılara kalem, elbise vs. götürün konusuna gelince, turistlerin bu tür malzemeleri getirip yerli halka verdiğine uyanan bazı uyanıklar turistlerden bunları alıp satıyorlar. Zira normal halkın bu tür ihtiyaçları zaten gideriliyor. Casa particular’da kalacaksanız ve illa bir şey götürmek istiyorsanız, kalacağınız evin sahiplerine çikolata götürebilirsiniz. Güzel ilişkiler kurmanızın ilk adımı oluyor J
3. Küba’da hangi para birimi kullanılıyor? Ne tür döviz taşımak/almak mantıklı olur?
Birçok ülkeden farklı olarak Küba’da 2 çeşit para birimi var: CUC ve CUP. CUP genelde halkın kullandığı para. CUC ise turistlerin kullanması için yaratılmış olan para. Kurlar sabit. 1 CUC, 25 CUP’a eşit. İsterseniz paranızı CUP’a dönüştürebiliyorsunuz ancak turistik bölgelerde vakit geçirecekseniz, turistlere hitap eden mekanlarda çoğunlukla CUC kullanılıyor. Size turistlerin CUP kullanması yasak diyenler olabilir, bu doğru değil. İki para birimini de kullanabiliyorsunuz. Aralarında az fark olsa da Küba’da Euro, Dolar’dan daha değerli. Hatta Amerikan Doları üzerinden %10 komisyon alınıyor. Bu nedenle yanınızda Euro taşımayı tercih edebilirsiniz. En değerli para birimi ise Kanada Doları. :)
B. KÜBA’DA KONAKLAMA
3. Küba’da nerede kalınır? Konaklama seçenekleri neler?
Küba’daki oteller hem az hem de çok pahalı. Ortalama bir Avrupa şehrine göre fiyatlar çok daha pahalı denilebilir. Bu nedenle ve Küba'daki yerel hayata yaklaşmak istiyorsanız siz de bizim ve diğer birçok gezginin yaptığı gibi casa particular’larda konaklayabilirsiniz. Casa Particular normal insanların yaşadığı ve bir veya daha fazla odasını turistlere kiraladığı evlere verilen isim. Zaten İspanyolca'dan doğrudan çevirisi Özel Ev. İnsanlar kendi evlerinde turistleri ağırlayıp para kazanabiliyor. Size Airbnb’yi anımsatabilir ancak Airbnb'den farkı bu evlerin devlet tarafından denetleniyor ve vergiye tabi tutuluyor olması. Hem artan talebi karşılamak hem de halka ve devlete yeni ve daha homojen bir gelir kaynağı yaratmak için böyle bir yol izlemiş Küba devleti. Biz Havana’da 3 gece, Trinidad’ta 3 gece ve Varadero’da 1 gece bu evlerde konakladık ve üç evimizden de çok memnun kaldık. Bütün evler böyle mi bilmiyorum ama bizim deneyimlediklerimiz pansiyon tarzındaydı. Diğer önemli bir not ise bu evlerde fiyatların kişi başı değil oda başı alınması. İster bir kişi ister 4 kişi kalın bir oda için aynı fiyatı ödüyorsunuz. Haliyle daha büyük gruplar için konaklama çok daha ucuza geliyor. Fiyatları örneklendirmek gerekirse bizim kaldıklarımız sırasıyla şöyle:
Havana’da 25CUC*
Trinidad’daki 25CUC
Varadero’daki 40CUC (Varadero’daki ev okyanusa sıfırdı)
*1 CUC=1 Dolar
Genelde 20-25CUC’a merkezi konumda, iyi şartları olan evler bulabiliyorsunuz. Bu evlerde kahvaltı ve akşam yemeği alma imkanı da var. Ülkede restorasyon kültürü gelişmiş olmadığı için kaldığınız evlerde alacağınız yemekler dışarıdakine göre çok daha zengin ve çeşitli oluyor. Kaldığımız her evde kahvaltı kişi başı 5 CUC idi. Tropik meyve salatası, bir sürahi meyve suyu, birer sürahı kahve ve süt, yumurta, ekmek, peynir, salam vs. içeriyordu. Yani gayet doyurucu. Güne bu kahvaltılarla başlamanızı tavsiye ederim. Gün boyu size yetecek enerjiyi sunuyor. Akşam yemekleri de 7-10CUC civarında ve yine dev porsiyonlarda ve dışarıdakilere göre çok çeşitli. Bu evleri Küba’ya gitmeden önce ayırtmanızı tavsiye ederim. Aşırı talep olduğu için gittiğinizde iyi konumlarda yer bulamayabilirsiniz. Üstelik ülkede internet erişimi sınırlı olduğundan oraya vardığınızda evleri online görme şansınız olmayacaktır. Eğer seyahat planınızı önceden yapıp, adımlarınızı garanti altına almayı sevenlerdenseniz, ev sahipleri ile e-posta üzerinden iletişim kurup yerinizi ayırmanızı tavsiye ederim. Bu ilişki tamamen karşılıklı güvene bağlı. Çünkü hiçbir ön ödeme yapmıyorsunuz. Siz ev sahibine, ev sahibi de sizin rezervasyonu yaptığınız gün geleceğinize güveniyor. Ödemeyi konaklamanız bittikten sonra toplu yapabilirsiniz. Bu evleri nereden bulacağım nerdeseniz kadim dostumuz Google’a “Casa Particular” olarak sorgulamanızı öneririm. Hem İngilizce hem de İspanyolca çok sayıda site mevcut. Bunlardan en büyüğü devlete ait olan: http://casaparticular.org/ Ev sahipleri genelde size cevap veriyor. Ama sadece 1 eve talebinizi göndermeyin. Beğendiğiniz 3-4 eve gönderin. Müsaitliğe ve bunlardan gelecek cevaba göre kararınızı verin.
Referans olması için bizim kaldığımız ve beğendiğimiz Casa Particular’ların adresleri sırasıyla şöyle:
Havana:
Oda fiyatı: 25CUC
La Mansión del Centro
Adres: Padre Varela (Belascoaín) # 304 e/ San Miguel y San Rafael. Centro
Habana. Ciudad de La Habana.
Trinidad:
Oda fiyatı: 25CUC
Casa Villa Martínez
http://casavillamartinez.trinicuba.com
Adres: Calle José Mendoza (Santana) 565A entre Agustín Bernal (Paz)
y Ernesto Valdez Muñóz (Media Luna) Trinidad, Sancti Spíritus, Cuba.
Varadero:
Oda Fiyatı: 40CUC
Casa Garcia Dihigo
Adres: Camino del Mar no.1203, Calle 12 y 13. Varadero.
C. KÜBA’DA ULAŞIM
4. Küba’da Ulaşım. Küba’da şehirler arasında nasıl gezilir?
Bizi başta en çok düşünüren konu buydu. Şimdi gidip geldikten sonra kafamızda her şey netleşti. Edindiğimiz deneyimleri paylaşayım. Öncelikle şunu belirteyim. Küba’ya son yıllarda büyük bir turist akını var. Özellikle 2014’te Obama’nın ziyaretinden sonra Küba’ya gelen turist sayısında ciddi bir artış var. Bunu neden söyledim? Normal şartlar altında Küba’da şehirler arası yolculuk etmenin en uygun fiyatlı yolu Viazul (http://www.viazul.com/) otobüsleri. Ülkenin neredeyse bütün Turistik noktalarına bu otobüslerle ulaşmak mümkün. Ancak uygun fiyatlı ve ulaşım ağının çok geniş olması talepte ciddi bir artışa neden olmuş. Genelde önceden gidip (internet bulabilirseniz online) rezervasyon yaptırmanız ve yolculuk günü erken gelip rezervasyonunuzu onaylamanız (check-in) gerekiyor. Aksi takdirde bekleme listesinde bekleyenler sizin yerinize otobüse alınabiliyor.
Bundan daha rahat olan diğer bir seçenek ise devlete ait CubaTur, Cubanacan (http://www.cubanacan.cu/en) veya Gaviota Tur’a (http://www.gaviota-grupo.com) ait Turistik otobüsler, yani Transtur'lar. Bunlar viazul’den biraz daha pahalı; 2-3CUC fark ediyor fiyatlar. Ayrıca ulaşım ağı da Viazul'e göre çok sınırlı. Bu linkten eski de olsa bu otobüslerin nasıl çalıştığına dair bilgi edinebilirsiniz. Zaman kazanmak istediğinizde makul bir seçenek olabilir. Zira uzun sıralar beklemenize gerek yok. Bu otobüsler için biletinizi büyük otellerin lobilerinde bulunan Cubanacan veya Cubatur ofislerinden alabilirsiniz. Havana merkezde Inglaterra Hotel’de Cubatur, Hotel Plaza’da da Cubanacan şubesi var. Bu isimleri akılda tutun, çok işinize yarayacaktır.
Şehirler arası ulaşımdaki son ve en yaygın seçenek: Taxi Collectivo. Yani dolmuş taksi. Bunlar hem şehir içi hem de şehirler arası çalışıyor. Adından da anlaşılabileceği üzere, bineceğiniz taksinin ücretini diğer yolcularla paylaşıyorsunuz. Hem görece yeni arabalarla hem de klasik arabalarla seyahat edebilirsiniz. Klasik arabalara kısa mesafelerde binmek eğlenceli olsa da uzun yolculuklar için daha yeni arabaları tercih etmenizi tavsiye ederim. Bu arada bu arabaları nerede bulurum diye dert etmeyin. Onlar zaten sizi bulacaklar. Her ana sokak başında taksicilerle komisyon üzerinden anlaşmış simsarlar size taksi önerecektir. Evrensel pazarlık kanunları geçerli olacaktır. İyi pazarlık yapın. Söyledikleri fiyatın 1/3’üne zorlamaya çalışın. Türkiye’de de olduğu gibi taksici uyanıklıkları söz konusu. Dikkatli olun. Anlaştığınız fiyatı değiştirmeyin, gideceğiniz noktayı net şekilde belirtin, yolculuk bitmeden ücreti ödemeyin, sonradan ekstra ücret talep ederlerse kabul etmeyin, her zaman ama her zaman binmeden arabanın plakasını not edin veya fotoğrafını çekin, herhangi bir sorun yaşarsanız polise gideceğinizi söyleyin. Polisten çok korkuyorlar. Kısacası uyanık olun, turist tuzaklarına düşmeyin. Ülke komünist olabilir ama sizi yolunacak kaz olarak görenler orada da var.
D. KÜBA’DA NE YENİR? KÜBA YEMEKLERİ
Küba’da yemek çeşitliliği çok fazla değil. Yemek için genelde kaldığınız casa particular’ları tercih etmenizi tavsiye ederim. Özellikle güne sağlam başlamak istiyorsanız kişi başı 5CUC vererek epey doyurucu ve güzel bir tropik kahvaltı alabilirsiniz. Tropik diyorum çünkü kahvaltıyı ananas, muz, guava, papaya gibi meyvelerle açıyorsunuz ve yanında ananas suyu veya papaya suyu geliyor. Genelde kahvaltı etmek istediğinizi bir gün önceden belirtmeniz gerekiyor. Ona göre erzak temin ediliyor. Diğer öğünleri de orada benzer fiyatlara yiyebileceğiniz gibi Paladar veya Merendero’larda da yemek yiyebilirsiniz. Paladar’lar bildiğimiz restoran konseptine yakın yerler. Spagetti, pizza, arroz moro (esper pirinç) ve tavuk en yaygın seçenekler. Küba’dayken özellikle bol bol tavuk yemenizi tavsiye ediyorum. Zira ambargo yüzünden ülkeye hormon vs. girmediği için zoraki bir organiklik hali var. Hangi mevsimde giderseniz o mevsimin sebze meyvesini göreceksiniz, yiyeceksiniz. Her şeyin tadı inanılmaz lezzetli. Porsiyonlar da kocaman. Biz Mango Havana isimli bir paladar’da yemek yemiştik. Hayatımda yediğimin en büyük spagetti porsiyonuydu. İtalyan'lar ağlamıştır sanırım :) Yemek işini ucuza halletmek istiyorsanız merendero denilen büfe tarzı yerlerden sandviç (yumurtalı, peynirli veya domuz jambonlu), pizza (değişik çeşitleri var), arroz moro con pollo (tavuklu ve fasülyeli pilav) veya Küba'nın tipik yemeği Criolla (sebzeli ve etki pilav) alabilirsiniz. Merendero’lardaki fiyatlar genelde CUP olarak yazılıyor ve paladar’lara göre aşırı ucuz. Zira buralar yerel halkın da yemek yediği yerler. Ana sokağın bir sokak altında bu tür yerleri görebiliyorsunuz. Normal bir pencerenin önünde insanlar toplanmış veya kuyruk olmuşsa, orası Merendero'dur. Siz de sıraya girin. Bir de devlettin milli fast food zinciri El Rapido var. Orada da fiyatlar gayet uygun.
E. KÜBA’DA GEZMEK – HANGİ ŞEHİRLER GEZİLİR?
Şimdi hazırlığınızı yaptınız, konaklamayı ve ulaşımı nasıl halledebileceğinizi biliyorsunuz. Küba’da hangi şehirleri gezmek gerekir? Küba denilince akla sırasıyla Küba Devrimi, komünizm, Fidel Castro, Che Guevara, puro, rom, mojito, şeker kamışı tarlaları, tropik sahiller, klasik arabalar, salsa, müzik, dans geliyor. Bunlar ülkenin güncel kimliğini fazlasıyla etkilemiş unsurlar. Küba tatilinizde tüm bunları fazlasıyla deneyimleme şansınız olacaktır. Biz sırasıyla Havana (3 gece), Viñales (günü birlik tur ile), Trinidad (3 gece) ve Varadero (1 gece) şehirlerini gezdik. Tatilimiz bir haftaydı. Elbette daha çok zamanımız olsa tüm bu şehirlerde daha uzun zaman geçirmek isterdik, çünkü hepsinde keşfedilmeye değer hem birçok tarihi-kültürel öğe hem de doğal güzellik var.
 |
| Mirador de Los Jazmines - Parque Nacional de Vinales |
Özellikle doğadan hoşlananlara Viñales’te uzun zaman geçirmelerini tavsiye ederim. Çok güzel yürüyüş rotaları, atla gezilebilecek rotalar, keşfedilebilecek mağaralar, dağ yürüyüş rotaları mevcut. Kuş gözlemi yapmak isteyenler için de bir cennet. Ben doğayı çok sevdiğim için en kısa zamada oraya yeniden gitmek istiyorum.
Havana ülkenin başkenti ve en büyük şehri. Şehrin kolonyal tarihini, ülkeyi devrime götüren koşulları, devrimi, ambargoyu, sömürgecilik tarihini, Kübalıların tüm zorluklara karşı buldukları ilginç çözümleri, Küba’daki müziği ve dansı keşfetmek için doğru yer Havana.
 |
| Devrim Meydanında Che, "Hasta la victoria, siempre!" |
Trinidad da artık epey turistik olsa da sömürgeciliğin izini sürebileceğiniz tamamı UNESCO koruması altında olan ilginç bir şehir. Trinidad’ta 15CUC ödeyerek binebileceğiniz buharlı tren ile valle de los ingenios’a (vadi) egzotik bir tur yapabiliyorsunuz. Uçsuz buçaksız şeker kamışı tarlalarının arasından geçip eski şeker kamışı fabrikalarına gidiyorsunuz. Yolculuğun kendisi çok keyifli. Varılan noktalar ise pek ilginç değil. Trinidad’ın ünlü olmasının bir diğer nedeni Ancon plajı, yani namıdiğer Playa Ancon. Trinidad merkezden 2.5 CUC gidiş 2.5 CUC dönüş ücreti ödeyerek gidebiliyorsunuz. Hava karardığında ise şehrin kalbi Casa de la Musica ve çevresindeki mekanlardaki salsa gecelerinde atıyor. Daiquiri, mojito, canchanchara kokteyllerini deneyebilirsiniz. Canchanchara özellikle Trinidad'da doğmuş ballı bir rom kokteyli. Ben beğenmedim ama tatmadan dönmek ayıp olur kanaatindeyim.
 |
| Koloni yıllarından kalma işçi gözetleme kulesi - Trinidad |
Son olarak Varadero’dan bahsetmek istiyorum. Burası ülkenin en turistik yeri. Deniz, kum, güneş turizmi arayanların tercihi. Hani o tropik tatil reklamlarında gördüğünüz bembeyaz kum, pırıl pırıl deniz ve palmiye klişesi var ya? İşte Varadero tam olarak öyle bir yer. 20 kilometrelik uzun bir yarımada aslında. Haliyle nerede olursanız olun denizden en fazla 150-200 metre uzaktasınız. Küba’daki son günlerinizde bizim gibi buranın keyfini çıkarın. Bu dört şehri ayrı bir yazıda detaylı şekilde anlatacağım, şimdilik pratik bilgilerle yetinmiş olayım. Küba gezinizin çok keyifli geçmesini umuyorum!
 |
| Varadero Sahili |
F. KÜBA’DA NE KADAR HARCARIM?
Küba kur politikasından dolayı düşündüğünüz kadar ucuz olmasa da eğer aşırı düşük bütçelerle gezmek istiyorsanız biraz uğraşarak (İspanyolca biliyorsanız her şey daha kolay oluyor) her şeyin aşırı ucuz versiyonunu bulabileceğiniz bir ülke. En başta söylediğim gibi bütün harcamalarımızı not ettim ve gözlemlediğim kadarıyla harcamalarımızın %80’i ulaşıma gitti (gidiş dönüş uçak bileti, Küba’da şehirler arası ulaşım). Kalan %10 yeme-içme ve %10 da hediyeliklere harcandı. Yani buradan çıkaracağınız sonuç, ulaşımı ne kadar ucuza hallederseniz, o kadar ekonomik bir gezi yapabilirsiniz. Günlük 25 CUC konaklama + 10 CUC yeme içme gibi bir hesap yaparsınız yetecek ver artacaktır bile. Tabii kısıtlı bir bütçeden bahsediyorum. Har vurup harman savurmadan.
BONUS: Son olarak Havana'da Atatürk Anıtını görmek isteyenler için anıtın bulunduğu yeri aşağıya ekliyorum:
Yukarıda en temel soruları yanıtlamaya çalıştım, başka sorularınız olursa, yorumlara yazabilirsiniz.
Küba’yı sevin, Küba’yı gezin!
 |
| Malecon'un hemen başlangıç noktasında, amfitiyatronun önünde bulunan Atatürk Anıtı. |
